czwartek, 5 maja 2011

Kalafior w medycynie

Roślina jednoroczna należąca do rodziny krzyżowych, prawdopodobnie stanowi uszlachetnioną formę białego brokuła. Pochodzi z Cypru, dlatego początkowo nazywano go kapustą cypryjską. Znany był w starożytnym Rzymie i Grecji, skąd rozprzestrzenił się na inne kraje. W Polsce kalafior zaczęto uprawiać na przełomie XVI i XVII wieku.
    Częścią jadalną są młode pędy kwiatowe, zakończone kwiatostanem, tzw. różą, u nasady której wyrastają liście przykrywające kwiatostan. Na jakość kalafiorów, tzn. na ich wielkość i zwięzłość duży wpływ mają właściwości konkretnej odmiany oraz warunki agrotechniczne. Najcenniejsze odmiany charakteryzują się białym lub jasnokremowym zabarwieniem. Waga róży kalafiora waha się w granicach od 25 dag do 2 kg, a ich łuk od 7 do 30 cm.
    Kalafior zaliczany jest do cenniejszych warzyw z uwagi na swój skład chemiczny, a także wartości smakowe i dietetyczne. Warzywo to zawiera m.in.: sód, potas, magnez, wapń, mangan, żelazo, miedź, cynk, fosfor, fluor, chlor, jod, karoteny, witaminy: K, B1, B2, B6, C; kwasy: nikotynowy i pantotenowy. Poza tym w skład kalafiora wchodzą olejki eteryczne, nadające mu przykry zapach podczas gotowania, w trakcie którego wydziela się siarka.
    Do najbardziej znanych odmian kalafiora zaliczamy: Idol, Pionier, Zelandia, Master, Stella Nowa, Erfurcki 150, Ekspres, Inspektowy z Mor.

środa, 16 marca 2011

Biedronki

Biedronki
Biedronki są nigdy nie nasycone ciągle muszą mieć pokarm i zarówno one jak i ich larwy zjadają mszyce. Dlatego są mile widziane w naszym ogrodzie. Biedronki są zawsze u siebie, w lesie, na łące i nawet w mieście. A są zawsze tam gdzie mają pożywienie. Są one bardzo liczne, gdyż nie mają praktycznie wrogów, ich jaskrawe ubarwienie jest dla ptactwa sygnałem, że są niesmaczne i trujące.
Biedronki w ogrodzie to naturalna ochrona, przed mszycami, samice składają około 200 jaj na roślinach zaatakowanych przez mszyce. Podczas swojego trzytygodniowego życia larwy zjadają setki mszyc. Jeśli ogród nie jest nadmiernie zaatakowany przez mszyce, to biedronki stanowią skuteczny naturalny środek przed tymi szkodnikami. Na świecie żyje wiele gatunków biedronek. Różnią się między sobą ubarwieniem i ilością kropek na pokrywach skrzydeł. U nas najczęściej występuje biedronka siedmiokropka. Żyje też biedronka dwukropka, charakteryzuje się wielką zmiennością rysunku na pokrywach swoich skrzydeł, często dwie biedronki dwukropki różnią się między sobą tak bardzo że, trudno uwierzyć w ich przynależność do jednego gatunku.

piątek, 4 marca 2011

Ogród w Domu

Każdy kto hoduje kwiaty i rośliny domowe, może sobie stworzyć w domu, atmosferę ogrodu, bez względu na pogodę czy porę roku, a zarazem wypróbować swoje umiejętności i pomysły, właśnie w tworzeniu ogrodu. Podobnie jak odmiany ogrodowe, rośliny uprawiane w domu mają zróżnicowane zapotrzebowanie na światło,składniki odżywcze, wilgotność czy wodę. Niektóre doskonale się będą rozrastać w pełnym słońcu inne natomiast zwiędną, jeśli nie zostaną ocienione lub zabrane z okna. Wiele roślin wymaga regularnego podlewania, ale niektóre lubią a wręcz muszą mieć przesuszone podłoże. Zrozumienie tych różnic to pierwszy krok do udanej hodowli roślin domowych. Mając niewielką wiedzę na temat roślin, lecz poświęcając im stosunkowo dużo uwagi, ogrodnik może w domu wyhodować nawet tak egzotyczne gatunki,jak afelandra czworokątna czy od dawna znany i ceniony pierwiosnek ślimakowy inaczej znany jako, primula.Wybór jest ogromny. Rośliny o ozdobnych liściach prezentują niezwykłe bogactwo kształtów, kolorów, czy wzorów liści. W pełni sezonu do tej różnorodności liści dołączają rośliny o przepięknych i bardzo efektywnych kwiatach. Ze wszystkich dostępnych gatunków możemy w domu stworzyć uniwersalną, żywą kompozycję ogrodu. Do czego bardzo namawiam, satysfakcja murowana - zapewniam.

Odpowiednie miejsce
Kwiaty, potrzebujące dużo słońca, stawiamy na parapecie okiennym od strony południowej lub zachodniej, W lecie w południe trzeba będzie chronić rośliny przed słońcem. Jeżeli mamy kwiaty wrażliwe na promienie słoneczne stawiamy na parapecie z przysłoniętymi oknami, Od strony zachodniej lub północnej. Jeżeli mamy kwiaty potrzebujące tak zwany półcień stawiamy je od strony północnej lub wschodniej albo 2m od oświetlonego okna tak żeby nie były bezpośrednio na słońcu.


Rośliny kwiatowe:
Eschynantus (Aeschynanthus speciosus)
Roślina płożąca o bladych liściach.zakwita w czerwcu i tworzy efektowne rurkowe kwiaty koloru pomarańczowego i kwitnie nieprzerwanie do września. Przez cały rok najlepiej odpowiada jej temperatura pokojowa. Podłoże powinno być zawsze wilgotne i powinno mieć dobry drenaż. W okresie wegetacji należy zraszać jej liście. W zimie przed każdym podlewaniem należy poczekać,
aż podłoże przeschnie. W okresie aktywnego wzrostu, raz w miesiącu, podlewamy roślinę nawozem płynnym z dużą zawartością potasu. Zwracamy uwagę na mszyce.


Afelandra czworokątna (Aphelandra sguarrosa)
Należy do roślin krzewiastych, kwiatostan jej jest złożony z żółtych podsadek (zmodyfikowanych liści). Spomiędzy których w okresie od lipca do września wyrastają żółte kwiaty. Duże liście, których nerwy mają barwę kremową, dlatego wyglądają bajeczni. Zimą temperatura nie powinna spadać poniżej 10 stopni. Nie dopuszczamy do przesuszenia kompostu, a w okresie zimowego spoczynku podlewamy minimalnie. W okresie intensywnego wzrostu podlewamy raz w miesiącu nawozem uniwersalnym w postaci płynu. Należy regularnie sprawdzać czy roślina nie jest zaatakowana przez mszyce, wełnowce lub czerwce, które mogą doprowadzić roślinę do zwiędnięcia.


Kliwia cynobrowa (Clivia miniata)
Popularna roślina o pomarańczowych lub czerwonych kwiatach, kwitnąca od marca do sierpnia. Wymaga ciepła, aby zakwitła o odpowiedniej porze zimą należy ją trzymać od 6-8 tygodni w temperaturze około 10 stopni aby doprowadzić do kwitnienia. Wiosną i latem oszczędnie podlewamy. Jesienią ograniczamy podlewanie do minimum a przez pierwsze 6-8 tygodni zimy podłoże wysuszamy niemal zupełnie. W okresie tworzenia się pędu kwiatowego roślina wymaga obfitszego podlewania. Gdy nieco podrośnie, należy stosować co dwa tygodnie uniwersalny nawóz płynny, przerywamy podlewanie nawozem płynnym, co najmniej miesiąc przed ograniczeniem podlewania to znaczy przed zimą. Gdy kwiaty opadną, należy obciąć świeżo zawiązane owoce i zwiędnięte pędy, aby roślina się nie wysiliła i mogła zakwitnąć na następny rok.


Strzałkowiec grzechotkowy (Beloperone guttata)
Zimozielony krzew który ma czerwono-brązowe lub różowe podsadki. Kwiaty koloru białego, które rozwijają się od kwietnia i kwitną aż do grudnia, w okresie wzrostu wymagają ciepła. Zimą temperatura nie powinna spadać poniżej 7 stopni. Przed każdym podlaniem podłoże powinno być nieco przeschnięte, nie wymaga zbyt mokrego podłoża. W okresie wzrostu gdy są kwiaty, od początku wiosny do wczesnej jesieni, co tydzień, stosujemy uniwersalny nawóz w płynie. Na wiosnę przecinamy pędy do połowy i obrywamy wierzchołki pędów, które nadmiernie wyrosły.


Filokaktus bąkowaty (Epiphylium)
Wielokwiatowy kaktus o spłaszczonych pędach, wypuszczających kwiaty od maja do czerwca.
Dobrze rośnie w temperaturze 15 stopni, zimą około 10 stopni. Wiosną i latem potrzebuje obfitego podlewania i należy pamiętać o dobrym drenażu. Kaktus musi być ustawiony na podstawce z wilgotnymi kamykami lub glinianymi kulkami, nie zapominamy o codziennym zraszaniu. Po uformowaniu się pąków, co dwa tygodnie podlewamy nawozem do pomidorów aż do chwili, gdy pąki się otworzą. Na jesieni i zimą podlewamy jedynie tyle, aby podłoże było jedynie lekko wilgotne, pozwalając między jednym a drugim podlewaniem podłoże lekko przeschło. Ażeby lepiej i piękniej kwitł sadzimy go w nieco przymałej doniczce, przesadzamy go dopiero wtedy, gdy zaczyna przeciążać doniczkę.


Eszeweria (Echeveria derenbergi)
Roślina, której mięsiste liście pokrywa biały kuterem. Wiosną i wczesny latem rozwijają się pomarańczowoczerwone kwiaty. Odpowiednią dla rośliny jest temperatura pokojowa, jednakże w zimie bardziej odpowiada jej 15-16 stopni Celzjusza. Latem należy roślinę podlewać, pozwalając, aby podłoże przeschło, a zimą tyle, aby ona nie zwiędła. Nie należy podlewać rośliny z góry, ponieważ krople wody spowodują gnicie liści. Można ustawić doniczkę na podstawce z wodą, a później dokładnie ją osuszyć.


Gwiazda betlejemska (Euphorbia pulcherrima)
Popularna roślina krzewiaste, która tworzy zimą atrakcyjne, czerwone, różowe lub białe podsadki. Często stanowi dekorację na Boże Narodzenie, stąd nazwa własna tej rośliny (inne nazwy to poinsetia lub wielomlecz nadobny). Roślinę należy trzymać w temperaturze pomiędzy 13, a 18 stopni. Na temperaturę trzeba uważać szczególnie latem. Gwiazda może zakwitnąć także w drugim roku, trzeba ją jednak przyciąć do wysokości 10 cm pad podstawą i pozwolić, aby podłoże wyschło. W kwietniu należy przesadzić roślinę i ponownie zacząć ją podlewać, aby wznowić jej wzrost. Co tydzień stosować 50-procentowy roztwór uniwersalnego nawozu, a od końca września przez osiem kolejnych tygodni trzymać w ciemności 14-16 godzin dziennie. Efekt ten można uzyskać poprzez przykrycie rośliny pudełkiem lub czarną, plastikową torbą. Gwiazda powinna zakwitnąć ponownie, razem z przyjściem świąt. Powinna być jednak wyższa niż w pierwszym roku.


Goryczka tropikalna (Exacum affine)
Ta roślina jest byliną, zawiązującą dużą liczbę wonnych fioletowych lub bladoniebieskich kwiatów (czasami podobnych do niezapominajki). Trzeba podlewać ją często, aby podłoże było stale wilgotne. Doniczkę trzeba ustawić na podstawce ze zwilżonymi kamieniami lub gąbczastymi kulkami. W okresie kwitnienia, co dwa tygodnie stosuje się uniwersalny nawóz płynny. Jest to roślina jednoroczna. Najlepsze efekty daje na przysłoniętym oknie o wystawie południowej lub zachodniej, albo na parapecie okiennym od strony wschodu lub północy. Wszystkie zwiędnięte kwiaty należy natychmiast obrywać. Dzięki temu roślina pobudzi się do zawiązania kolejnych kwiatów i wydłuży okres kwitnienia.


Hibiskus (Hibiscus rosa-sinensis)
Gatunek hibiskusa hodowany w domu, kwitnący od późnej wiosny do lata. Ma pomarańczowe, żółte, różowe, czerwone, białe lub kremowe kwiaty. Dobrze rośnie w normalnej temperaturze, na parapecie okiennym od strony południowej lub zachodniej. W lecie w południe należy chronić przed słońcem Zimą temperatura nie powinna być niższa niż 10 stopni. Podłoże powinno być stale wilgotne, ale bez przesady. Raz na dwa tygodnie, od maja do września, trzeba stosować nawóz płynny o dużej zawartości potasu. W zimie nie przesadzać z podlewanie. Wiosną powinno się przyciąć łodygi i pędy boczne na tyle, aby roślina miała ok. 15 cm wysokości lub skrócić wierzchołek łodygi o 1/3, a pędy boczne obciąć do długości 10 cm.


Falenopsis (Phalenopsis)
Nazwa zwyczajowa, ćmówka, wskazuje na to, że kwiat zwabia wszelkiego rodzaju muszki. Dlatego latem i jesienią można zastosować środek owadobójczy. Należy on do rodzaju storczyków. Jego wyginające się pędy kwiatostanowe mogą dźwignąć nawet 30 dużych, okazałych kwiatów. Wszystkie kwiaty utrzymują się do trzech tygodni. Roślina wymaga stałej temperatury przez cały rok, dokładnie 13 stopni Celsjusza. Do podlewania należy używać miękkiej wody i podlewać ponownie, gdy wierzchnia warstwa podłoża nieco przeschnie. Od listopada do marca należy ograniczyć podlewanie do minimum i ustawić doniczkę na podstawce z mokrymi kamyczkami. Kamyki musimy zraszać codziennie. W okresie wzrostu można zastosować uniwersalny nawóz, podczas co czwartego podlewania. Nie jest to jednak konieczne, gdyż roślina sama wyrośnie, będzie tylko niższa o kilka centymetrów. Co jakiś czas należy sprawdzać, czy na liściach nie pozostała woda, ponieważ mogłaby ona stać się przyczyną infekcji grzybiczej lub gnicia.

wtorek, 1 marca 2011

Potpourri

Martwe kwiaty na potpourri
Gromadzimy płatki kwiatowe, ogławiamy róże układamy je w koszyku, do całkowitego wyschnięcia kiedy są suche ale jeszcze giętkie, układamy je warstwami w misce na przemian z solą kuchenną. Po 2-3 tygodniach otrzymujemy pachnącą masę. Rozkruszamy wówczas tą mieszaninę rękami, dodając około 50 g utrwalacza, np. korzenia kosaćca, który można dostać w sklepie zielarskim oraz wysuszone skórki z owoców cytrusowych takich jak pomarańcze, cytryny, mandarynki i inne. Następnie szczelnie przykrywamy miskę na okres 3-6 miesięcy, zanim użyjemy mieszanki, która rozsieje swoje zapachy na całe otoczenie.

Kolorowe potpourri
Aby zrobić kolorowe potpourri, które wygląda atrakcyjniej a zarazem rozkosznie pachnie, należy zebrać kwiaty w pogodny dzień najlepiej po wyparowaniu porannej rosy, wtedy kwiaty najbardziej pachną. Zebrane kwiaty suszymy w wiązankach i zbieramy główki kwiatowe kiedy są suche, albo zrywamy płatki kwiatów i rozsypujemy na tacy do wyschnięcia. Po wyschnięciu główki kwiatowe i  płatki kwiatów wkładamy do miski, dodajemy korzeń kosaćca i kilka kropelek ulubionego olejku ażeby mieć swój ulubiony zapach. Mieszamy delikatnie, ale dokładnie, następnie wkładamy do pojemnika najlepiej z hermetycznym zamknięciem i na 3 miesiące odkładamy w ciepłe i suche miejsce. Po upływie 3 miesięcy, aby uzyskać odpowiedni koloryt naszego pachnidła, dodajemy sosnowe szyszki i wysuszone kolorowe  płatki kwiatów nie koniecznie pachnące.

Rozsiewanie pięknych zapachów
Potpourri możemy rozkładać po całym domu w ozdobnych misach czy w przeróżnych pojemniczkach, można np. włożyć do małych woreczków i powiesić na grzejnikach, w szafie na ubrania, w kuchni czy łazience, a nawet w poduszkach, pomiędzy poduszkę i poszewkę.
Kiedy zapach potpourri zaczyna słabnąć, dodajemy kilka kropli brandy lekko mieszając palcami a zapach powróci i jeszcze długo będzie pachniało w całym domu.

Odrobina Historii
Potpourri w tłumaczeniu z języka Francuskiego oznacza zgniłą lub cuchnącą doniczkę. Nie odnosi się to jednak do kwiatów, które są w niej zawarte, ale do efektu, który powoduje sól użyta w procesie suszenia. Powoduje ona przekształcanie płatków w brązową gnijącą masę, zanim wyschnie i dojrzeje. Odmiany potpourri były używane już w czasach biblijnych, kiedy mieszkańcy pustyni wkładali torebki z pachnącymi ziołami do swoich toreb czy ubrań aby słodko pachniały. Praktyki te były stosowane w średniowieczu, kiedy przyprawy korzenne zioła czy kwiaty pachnące rozsypywano na podłogach aby zmienić nie zdrowy zapach. Dzisiaj możemy wyprodukować wspaniale pachnące potpourri, które zawierają lawendę, róże, owoce jagody, wiosenne kwiaty liście, przyprawy korzenne czy zapach drzew i krzewów iglastych, można je dobrać do każdego pokoju i każdego domu oddzielnie. Miłych zapachów!

wtorek, 22 lutego 2011

Objawy wiosny cz.2

Przebiśnieg

Kwiat
Przebiśnieg, często nazywany śnieżyczką, to jeden z najpiękniejszych rodzimych kwiatów, zwiastujących koniec zimowej aury i nadejście wiosny. Jest on znany ze swoich kwiatów zwiniętych w rynienkę, ułożonych jak dzwoneczki i skierowanych w dół. Kwiaty przebiśniegów potrafią zamykać się i otwierać w zależności od temperatury powietrza. Zjawisko to ma znaczenie podczas procesu zapylania. Otwarte na słońcu kwiaty mają największą szanse na zapylenie.


Choroby
Najczęstszą chorobą, która atakuje przebiśniegi jest szara pleśń. Zniekształca ona liście, a na cebulach i liściach w ziemi, można zauważyć nalot grzybni. Chore roślinki należy zniszczyć, natomiast pozostałe spryskać środkiem grzybobójczym. Warto także wiedzieć, że przebiśniegi są trujące, ponieważ zawierają dużą ilość alkaloidów. Spożycie kwiatka grozi niestrawnością, a kontakt z cebulkami może podrażnić skórę.

Sadzenie
Przebiśniegi są łatwe do zasadzenia. Nie musimy z nimi czekać do jesieni. Możemy sadzić je, gdy są zielone (tj. po przekwitnięciu). Aby zasadzić kwiaty pod trawnikiem, wycinamy kawałek darni, usuwamy około 5 cm ziemi i, po delikatnym ubiciu oraz rozsypaniu mączki kostnej, rozsypujemy w sposób losowy cebulki przebiśniegów. Następnie przykrywamy cebuli wykopaną ziemią i, kładąc lekko zdjętą darń, udeptujemy ją.

Ochrona
Śnieżynka przebiśnieg (Galanthus nivalis) jest rośliną objętą całkowitą ochroną gatunkową na terenie całej Polski.

poniedziałek, 21 lutego 2011

Dżdżownice

Zachęcanie sprzymierzeńców
Dżdżownice są w ogrodzie niezastąpione, ponieważ spulchniają i przewietrzają glebę,wciągają w głąb rozkładającą się materię organiczną, trawią i tworzą próchnicę. Dbają o to, by gleba była wilgotna. Osłonięta ściółka i zasobna w składniki organiczne, zachęca. Dżdżownice do zadomowienia  się w naszym ogrodzie.

Wskaźnik żyzności
Wykopujemy szpadlem bryłę ziemi i liczymy dżdżownice. Jeżeli będzie ich więcej niż sześć oznacza to że gleba jest urodzajna i rośliny będą się na niej bujnie rozrastać. Gdy okaże się że po wyryciu szpadla ziemi i w niej jest mniej niż sześć dżdżownic, należy dodać do podłoża materii organicznej, aby zwiększyć jego zasobność w składniki odżywcze.

Ochrona przed parchem
Niemałą rolę odgrywają dżdżownice w ochronie jabłoni i grusz przed chorobą grzybową zwaną parchem, która powoduje czarne lub brązowe przebarwienia na liściach i owocach. Grzyb rozwija się na butwiejących liściach i uwalnia zarodniki pod koniec grudnia. Jeżeli rozdrobnimy liście jesienią np, kosiarką ,to dżdżownice z łatwością poszatkowane fragmenty liści wciągną pod ziemię zanim zarodniki grzyba zaatakują zdrowe drzewa jabłoni czy gruszy.

Nawóz
Odchody dżdżownic są bogate w składniki odżywcze, pozostawiamy je do wyschnięcia na trawniku a następnie miotłą rozprowadzamy równomiernie po całym trawniku, jako nawóz pogłówny. Unikamy na trawnikach nawozu, który zawiera środek uśmiercający dżdżownice. Korzyści płynące z obecności tych zwierząt w naszym ogrodzie są tak duże że powinny wynagrodzić niewygodę sprzątania pozostawionych przez nie w różnych miejscach odchodów. Jeśli jednak dojdziemy do wniosku że w naszym ogrodzie jest dżdżownic za dużo, używamy do trawnika siarczanu amonowego, który zwiększy kwasowość gleby a dżdżownice odejdą do bardziej zasadowej gleby gdyż lepiej im odpowiada.

Ciekawostki
Bezcenne dla ogrodników dżdżownice stanowią także pokarm dla wielu zwierząt, np. borsuków, ptaków, jeży kretów czy pomrowów. Na jednym hektarze łąki może żyć nawet osiem milionów  dżdżownic, a w lesie liściastym nawet więcej. Dżdżownice mogą żyć nawet dziesięć lat. W Polsce żyje około 25 gatunków dżdżownic, z których najpospolitsza jest dżdżownica ziemna, Lumbricus terrestris, osiąga długość 10-20 cm. Dżdżownice są wrażliwe na wibracje towarzyszące opadom deszczu. Pod wpływem spadających na ziemię kropli deszczu zwierzęta te przemieszczają się ku powierzchni w poszukiwaniu wody. Karol Darwin oszacował, że dżdżownice żyjące na jednym hektarze ziemi przerabiają w ciągu roku od 20 do 45 ton gleby.

Pierwiastki śladowe

Jak rozpoznać niedobór
Na ogół wszystkie potrzebne do życia rośliny pierwiastki śladowe (mikroelementy) znajdują się w glebie. Jeżeli jednak któregoś z nich brak, albo jest za mało rośliny mogą bardzo ucierpieć Najczęstsze objawy takiego niedoboru to żółknięcie między żyłkami liści szczególnie młodych (chloroza wywołana zbyt alkalicznym odczynem gleby). Natomiast żółknięcie  między żyłkami starszych liści oznacza (niedobór magnezu).Oraz żółte,brązowiejące smugi między żyłkami oznaczają (niedobór magnezu). Rzadziej spotykane problemy dotyczą roślin kapustnych, u których niedobór molibdenu wywołuje zgorzel liści sercowych (najmłodszych) oraz zasychanie brzegów i wierzchołków liści. Mogą wystąpić brązowe pęknięcia na pędach selera, będzie to oznaczało (niedobór boru).

Deszcz obfitości
Rośliny, które wykazują objawy niedoboru któregoś z pierwiastków śladowych, spryskujemy bogatym w ten pierwiastek dolistnym nawozem. Gatunki nie znoszące wapnia można wiosną nawozić specjalnym nawozem do azalii, rododendronów i roślin wrzosowatych. Aby uniknąć ryzyka wystąpienia niedoboru pierwiastków śladowych, należy obficie zasilać rośliny dobrze rozłożonym obornikiem lub kompostem. Stosowanie ziemi liściowej lub kompostowej kory zwiększa kwasowość gleby.

Wodorosty
Niekiedy trudno jest orzec jakiego pierwiastka brakuje niewłaściwie rozwijającym się rośliną. W takim wypadku podlewamy grządkę płynnym nawozem wyprodukowanym właśnie na bazie morskich wodorostów które są dobre na wszystko, zawiera on bowiem bogaty zestaw pierwiastków śladowych i na ogół rozwiązuje wszystkie problemy niezależne od jego natury.

Nie musimy dźwigać
Jeśli mamy problemy z noszeniem ciężkich pojemników z nawozem płynnym. Możemy wybrać znacznie lżejszy nawóz w postaci granulatu i posypać powierzchnię gleby wokół nasion.